Мерзімінен бұрын босанудың қауіп-қатер факторларының болжамдық маңыздылығы: ретроспективті когорттық зерттеу
DOI:
https://doi.org/10.37800/RM.1.2025.461Кілт сөздер:
мерзімінен бұрын босану, қауіп факторлары, истмико-цервикальды жеткіліксіздік, алдын алуАңдатпа
Өзектілігі: Мерзімінен бұрын босану (МББ), яғни жүктіліктің 37-ші аптасына дейін болатын босану, әлем бойынша неонатальдық өлім-жітім мен аурушаңдықтың негізгі себептерінің бірі болып қала береді. ДДСҰ деректері бойынша, ерте босану жиілігі 5%-дан 16%-ға дейін өзгеріп отырады, ал Қазақстанда бұл көрсеткіш шамамен 6,4%-ды құрайды. Шала туған нәрестелер ауыр асқынулардың, соның ішінде респираторлық дистресс-синдром, неврологиялық бұзылулар, өсу мен дамудың тежелуі қаупіне жоғары деңгейде ұшырайды.
МББ этиологиясы көпфакторлы болып табылады және акушерлік, соматикалық және әлеуметтік-демографиялық предикторларды қамтиды. Қауіп факторларының таралуын және олардың болжамдық маңыздылығын анықтау тиімді алдын алу стратегияларын әзірлеуге және перинатальдық көрсеткіштерді жақсартуға мүмкіндік береді.
Зерттеу мақсаты – ерте босану қауіп факторларының жиілігін, таралуын және болжамдық маңыздылығын анықтап, алдын алу шараларын жетілдіруге негіз қалыптастыру.
Материалдар мен әдістер: Зерттеу ретроспективті когорттық дизайнда жүргізілді. 2021–2022 жылдары Алматы қаласындағы Перинатология және балалар кардиохирургиясы орталығында босанған 1000 МББ жағдайы және мерзімінде босанған 500 әйелдің медициналық жазбалары талданды. Демографиялық, медициналық, акушерлік және әлеуметтік қауіп факторлары бағаланды. Статистикалық талдау үшін логистикалық регрессия әдістері қолданылды.
Нәтижелер: Талдау нәтижелері бойынша қауіптің ең маңызды предикторлары көпсулы (ОШ = 11,0, p < 0,001), көпұрықты жүктілік (ОШ = 8,37, p < 0,001), ИЦН (ОШ = 6,15, p < 0,001), анамнездегі мерзімінен бұрын босану (ОШ = 6,08, p < 0,001) және жатырдың аномалиялары (ОШ = 5,93, p = 0,02) болып табылады. Бұл факторлар жүктілік нәтижесіне айтарлықтай әсер етеді және антенаталды бақылау кезінде ерекше назар аударуды талап етеді.
Қорытынды: Белгіленген предикторлар жүктіліктің жоғары қаупі бар әйелдерді ерте диагностикалау мен бақылаудың маңыздылығын көрсетеді, әсіресе көпсулы, көпұрықты жүктілік және жатыр мойнының патологиялық жағдайында, ол оның мерзімінен бұрын қысқаруы мен ашылуымен сипатталады. Уақытылы медициналық араласу, оның ішінде динамикалық бақылау, қатар жүретін ауруларды түзету және асқынулардың алдын алу қолайсыз нәтижелердің төмендеуінде шешуші рөл атқарады. Алынған нәтижелер клиникалық практикада жүктілікті жүргізудің жеке бағдарламаларын әзірлеу үшін қолданылуы мүмкін, бұл асқынуларды азайтуға және перинаталдық нәтижелерді жақсартуға бағытталған.
Библиографиялық сілтемелер
World Health Organization (WHO). Preterm birth [Internet]. Preterm Birth. World Health Organization: WHO; 2023. Available from:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth
Gillespie B. Nutritional Status and the Risk of Preterm Birth. Springer eBooks. 2022 Jan 1;41–51.
https://doi.org/10.1007/978-3-031-04462-5_6
Ohuma EO, Moller AB, Bradley E, Chakwera S., Hussain-Alkhateeb L, Lewin A, Okwaraji YB, Mahanani WR, Johansson EW, Lavin T, Fernandez DE, Domínguez GG, de Costa A, Cresswell JA, Krasevec J, Lawn JE, Blencowe H, Requejo J, Moran AC. National, regional, and global estimates of preterm birth in 2020, with trends from 2010: a systematic analysis. Lancet. 2023;402(10409):1261-1271.
https://doi.org/10.1016/S0140-6736(23)00878-4
Оралхан Ж., Сарсенова Л., Копбаева М., Тастамбек К., Гржибовский А.М., Бердалинова А., Балмагамбетова А., Журабекова Г. Факторы риска спонтанных преждевременных родов в Казахстане: исследование случай-контроль методом подобранных пар. Экология человека. 2023;30(12):901-908.
Oralkhan Zh, Sarsenova L, Kopbaeva M, Tastambek K, Grzhibovsky AM, Berdalinova A, Balmagambetova A, Zhurabekova G. Risk factors for spontaneous preterm birth in Kazakhstan: a matched-pair case-control study. Ekologiya cheloveka (Human ecology). 2023;30(12):901-908. Russian.
https://doi.org/10.17816/humeco629001
Локшин В.Н., Ильмуратова С.Х. Когнитивное развитие и
нервно-психическое здоровье детей, зачатых с помощью
вспомогательных репродуктивных технологий.
Акушерство и гинекология. 2022; 11: 31-36.
Lokshin VN, Ilmuratova SKh. Cognitive development and neuropsychic health of children conceived by assisted reproductive technologies. Akusherstvo i ginekologiya (Obstetrics and gynecology). 2022;11:31-36. Russian.
https://dx.doi.org/10.18565/aig.2022.11.31-36
Ильмуратова С.Х., Локшин В.Н., Манжуова Л.Н., Нургалиева Ж.Ж., Кусаинова Ф.А., Базарбаева А.А., Нехорошева В.А., Абшекенова А.Т. Вне утробы: исследование психомоторных навыков и патологии нервной системы у детей, зачатых с помощью вспомогательных репродуктивных технологий. Вопросы гинекологии, акушерства и перинатологии. 2024; 23(4): 5–11.
Ilmuratova SKh, Lokshin VN, Manzhuova LN, Nurgaliyeva ZhZh, Kussainova FA, Bazarbayeva АA, Nekhorosheva VA, Abshekenova AT. Beyond the womb: a study on psychomotor skills and neuropathology in children born after assisted reproductive technologies. Voprosy ginekologii, akusherstva i perinatologii (Gynecology, Obstetrics and Perinatology). 2024; 23(4): 5–11. Russian.
https://doi.org/10.20953/1726-1678-2024-4-5-11
Ilmuratova S, Manzhuova L, Bazarbayeva A, Lokshin V, Nurgaliyeva Z, Kussainova F. Focus on the endocrine system of children born after reproductive technologies in Kazakhstan. Qatar Med J. 2025(1):9.
https://doi.org/10.5339/QMJ.2025.9
Ilmuratova S, Lokshin V, Prodeus A, Manzhuova L, Nurgaliyeva Z, Kussainova F, Bazarbaeva A, Nekhorosheva V and Abshekenova A. Immune profiling of ART-conceived children in Kazakhstan: a case-control study. Front Pediatr. 2024;12:1447956.
https://doi.org/10.3389/fped.2024.1447956
Kechagias KS, Triantafyllidis KK, Zouridaki G, Savvidou M. Obstetric and neonatal outcomes in pregnant women with idiopathic polyhydramnios: a systematic review and meta-analysis. Sci Rep. 2024;14(1).
https://doi.org/10.1038/S41598-024-54840-0
Roman A, Ramirez A, Fox NS. Prevention of preterm birth in twin pregnancies. Am J Obstet Gynecol MFM. 2022;4(2S).
https://doi.org/10.1016/J.AJOGMF.2021.100551
Barinov SV, Artymuk NV, Novikova ON, Shamina IV, Tirskaya YI, Belinina AA, Lazareva OV, Kadcyna TV, Borisova AV, Stepanov SS, Di Renzo GC. Analysis of risk factors and predictors of pregnancy loss and strategies for the management of cervical insufficiency in pregnant women at a high risk of preterm birth. J Maternal-Fetal Neonatal Med. 2021;34(13):2071-2079.
https://doi.org/10.1080/14767058.2019.1656195
Sinkey R, Owen J. Cervical Insufficiency. 2023;272-280.
https://doi.org/10.1002/9781119636540.ch33
Исенова С.Ш., Арипханова А.С., Султанмуратова Д.Д., Казыбаева А.С., Тилеукул Н.А., Боран А.М. Особенности ведения пациенток с тромбофилией при применении вспомогательных репродуктивных технологий. Акушерство и гинекология. 2023;11:5-10.
Isenova SSh, Aripkhanova AS, Sultanmuratova DD, Kazybaeva AS, Tileukul N A, Boran AM. (2023). Management strategies for thrombophilic patients undergoing assisted reproductive technologies. Akusherstvo i Ginekologiya (Obstetrics and Gynecology). 2023;11:5-10. Russian.
https://dx.doi.org/10.18565/aig.2023.177
Stock SJ, Bauld L. Maternal smoking and preterm birth: An unresolved health challenge. PLoS Medicine. 2020;17(9):e1003386.
https://doi.org/10.1371/JOURNAL.PMED.1003386
Султанмуратова Д.Д., Исенова С.Ш., Казыбаева А.С., Нурбаева Т.Ю., Наханова Ж.К. Модель прогнозирования кесарева сечения при индукции родов в доношенном сроке беременности. Вопросы гинекологии, акушерства и перинатологии. 2024;23(1):117-122.
Sultanmuratova DD, Issenova SS, Kazybayeva AS, Nurbayeva TY, Nakhanova ZK. Predictive model for cesarean section following labor induction at full-term pregnancy. Voprosy ginekologii, akusherstva i perinatologii (Gynecology, Obstetrics and Perinatology). 2024;23(1):117–122. Russian.
https://doi.org/10.20953/1726-1678-2024-1-117-122
Султанмуратова ДД, Исенова СШ, Абдыкалык АС, Абдиева ДА. Современные подходы к оценке готовности организма к родам и успешности индукции родов: обзор литературы. Репродуктивная Медицина (Центральная Азия). 2023;42(1(54)):42-49.
Sultanmuratova DD, Isenova SSh, Abdykalyk AS, Abdieva DA. Modern approaches to assessing the body's readiness for childbirth and the success of labor induction: a literature review. Reproduktivnaya Meditsina (Tsentral'naya Aziya) (Reproductive Medicine (Central Asia). 2023;42(1(54)):42-49. Russian.
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Жариялауға қабылданған қолжазбаға құқықтар журналдың баспагеріне беріледі. Материалдың толық немесе бір бөлігін қайта басып шығару кезінде автор осы журналдағы негізгі басылымға сілтеме жасауы керек.
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 бүкіл әлем бойынша .
Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.
