Көмекші репродуктивті технологиялардың көмегімен туылған балалардың денсаулық жағдайының ерекшеліктері

Авторлар

  • С.Х. Ильмуратова Persona
  • Л.Н. Манжуова
  • В.Н. Локшин

DOI:

https://doi.org/10.37800/RM.1.2022.15-22

Кілт сөздер:

қосалқы репродуктивтік технологиялар (ҚРТ), экстракорпоралдық ұрықтандыру (ЭКҰ), ұрпақтар, балалар, балалардың/ұрпақтардың денсаулығы, денсаулық жағдайы, психоәлеуметтік денсаулық

Аңдатпа

Өзектілігі: Қосалқы репродуктивтік технологияларды (ҚРТ) табысты қолданғаннан кейін туған қалаулы балалардың денсаулық жағдайына байланысты мәселе қазіргі медицинада неғұрлым талқыланатын мәселелердің бірі болып қалуда. ҚРТ қолдану нәтижелері туралы қолда бар жарияланымдар, оның ішінде ірі тіркеу зерттеулері және жүйелі шолулар/метаталдаулар табиғи жолмен туылған балалармен салыстырғанда invitro ұрықтандыру нәтижесінде пайда болған балалардың денсаулық жағдайына қатысты қарама-қайшы мәліметтерге ие.

Зерттеулердің көпшілігі негізінен ҚРТ-дан кейінгі балалардың соматикалық немесе психикалық денсаулығының жай-күйін қысқа мерзімді бақылауға арналған, ал ұзақ мерзімді нәтижелерге қатысты жарияланымдар аз кездеседі.

Зерттеудің мақсаты – ҚРТ көмегімен туылған балалардың дене және жыныстық даму ерекшеліктері, психоәлеуметтік мәртебесі, эндокриндік жүйенің жай-күйі, кардиометаболикалық аурулардың даму тәуекелдері және туа біткен даму ақаулары туралы қазіргі заманғы жарияланымдарды талдау.

Әдістер: Бұл шолу ҚРТ әдістерін қолдану нәтижесінде туылған балалардың денсаулығы туралы қазіргі кездегі деректерді талдауды қамтиды. Әдебиеттерді іздеу Medline, Scopus, Web of Science, Google Scholar, Springer, PubMed, ResearchGate және CyberLeninka сияқты онлайн-дерекқорларда жүзеге асырылды. Іздеу ағылшын және орыс тілдерінде жарияланған зерттеулердің барлық түрлері бойынша, «қосалқы репродуктивтік технологиялар (ҚРТ)», «экстракорпоралдық ұрықтандыру (ЭКҰ)», «ұрпақтар», «балалар», «балалардың/ұрпақтардың денсаулығы», «денсаулық жағдайы», «психоәлеуметтік денсаулық» кілт сөздері бойынша жүргізілді.

Нәтижелері: Әдебиеттер деректерін талдау негізінде бірқатар зерттеулерде ұрпақтардың денсаулық жағдайына, олардың ата-аналарының денсаулығына әсер етуі мүмкіндіктері туралы мәліметтер жоқ, бұл ұрықтылықтың төмендеуіне әкеліп соқтырды және ҚРТ бағдарламасының көрсеткіші болды деген қорытынды жасалды. Осы факторларды алып тастағанда, ҚРТ рәсімінің өзі болашақ балалардың денсаулық көрсеткіштеріне қолайсыз әсер ету ықтималдығы, әдетте, жойылады.

Қортынды: Қазақстанда ҚРТ-ның белсенді дамуын, ҚРТ қолдану нәтижесінде туылған балалар когортының жеткілікті үлкен болуын және денсаулық жағдайы мен олардың аурушаңдығының құрылымын зерттеу бойынша жұмыстардың болмауын ескере отырып, бұл мәселені біздің елімізде белсенді зерделеу талап етіледі.

Библиографиялық сілтемелер

Wennerholm U., Bergh C. Perinatal outcome in children born after assisted reproductive technologies // Upsala J. Med. Sci. – 2020. – Vol. 125. – P. 1-9. https://doi.org/10.1080/03009734.2020.1726534.

Norrman E., Petzold M., Gissler M., Spangmose A.L., Opdahl S., Henningsen A.K., Pinborg A., Tiitinen A., Rosengren A., Romundstad L.B., Wennerholm U., Bergh C. Cardiovascular disease, obesity, and type 2 diabetes in children born after assisted reproductive technology: A population-based cohort study // PloS Med. – 2021. – Vol. 18(9). – P. e1003723. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1003723.

Faddy M.J., Gosden M.D., Gosden R.G. A demographic projection of the contribution of assisted reproductive technologies to world population growth // Reprod. Biomed. Online. – 2018. – Vol. 36(4). – P. 455-458. https://doi.org/10.1016/j.rbmo.2018.01.006.

Рыбина А.Н., Исенова С.Ш., Локшин В.Н. Современные аспекты вспомогательных репродуктивных технологий в мире и Казахстане // Вестник КазНМУ. – 2019. – №1. – С. 17-22 [Rybina A.N., Isenova S.SH., Lokshin V.N. Sovremennye aspekty vspomogatel'nyh reproduktivnyh tekhnologij v mire i Kazahstane // Vestnik KazNMU. – 2019. – №1. – S. 17-22 (in Rus.)]. https://cyberleninka.ru/article/n/sovremennye-aspekty-vspomogatelnyh-reproduktivnyh-tehnologiy-v-mire-i-kazahstane.

Berntsen S., Söderström-Anttila V., Wennerholm U., Laivuori H., Loft A., Oldereid N.B., Romundstad L.B., Bergh C., Pinborg A., The health of children conceived by ART: ‘the chicken or the egg?’ // Hum. Reprod. Upd. – 2019. – Vol. 25 (2). – P. 137–158. https://doi.org/10.1093/humupd/dmz001.

Зюзикова З.С., Волеводз Н.Н., Шестакова М.В., Дедов И.И. Особенности физического развития детей, рожденных в результате применения вспомогательных репродуктивных технологий // Пробл. эндокринол. – 2019. – №65(3). – C. 148-154 [Zyuzikova Z.S., Volevodz N.N., SHestakova M.V., Dedov I.I. Osobennosti fizicheskogo razvitiya detej, rozhdennyh v rezul'tate primeneniya vspomogatel'nyh reproduktivnyh tekhnologij // Problemy Endokrinologii. – 2019. – №65(3). – S. 148-154 (In Rus.)]. https://doi.org/10.14341/probl10029.

Koivurova S., Hartikainen A.L., Gissler M., Hemminki E., Jarvelin M.R. Post-neonatal hospitalization and health care costs among IVF children: a 7-year follow-up study // Hum. Reprod. – 2007. – Vol. 22(8). – P. 2136-2141. https://doi.org/10.1093/humrep/dem150.

Ceelen M., Weissenbruch M.M., Prein J., Smit J.J., Vermeiden J.P.W., Spreeuwenberg M., Leeuwen F.E., Delemarre-van de Waal H.A. Growth during infancy and early childhood in relation to blood pressure and body fat measures at age 8-18 years of IVF children and spontaneously conceived controls born to subfertile parents // Hum. Reprod. – 2009. – Vol. 24(11). – P. 2788-2795. https://doi.org/10.1093/humrep/dep273.

Meddeb L., Pauly V., Boyer P., Montjean D., Devictor B., Curel L., Seng P., Sambuc R., Gervoise Boyer M. Longitudinal growth of French singleton children born after in vitro fertilization and intracytoplasmic sperm injection. Body mass index up to 5 years of age // Rev. Epidemiol. Sante Publique. – 2017. – Vol. 65(3). – P. 197-208. https://doi.org/10.1016/j.respe.2017.03.001.

Михеева Е.М., Пенкина Н.И. Здоровье детей, рожденных с использованием вспомогательных репродуктивных технологий // ПМ. –2014. – №9. – C. 47-51. [Miheeva E.M., Penkina N.I. Zdorov'e detej, rozhdennyh s ispol'zovaniem vspomogatel'nyh reproduktivnyh tekhnologij // PM. – 2014. – №9. – C. 47-51. (in Rus.)]. https://cyberleninka.ru/article/n/zdorovie-detey-rozhdennyh-s-ispolzovaniem-vspomogatelnyh-reproduktivnyh-tehnologiy.

Scherrer U., Rimoldi S.F., Rexhaj E., Stuber T., Duplain H., Garcin S., Marchi S.F., Nicod P., Germond M., Allemann Y., Sartori C. Systemic and pulmonary vascular dysfunction in children conceived by assisted reproductive technologies // Circul. – 2012. – Vol. 125(15). – P. 1890-1896. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.111.071183.

Fauser B.C.M., Devroey P., Diedrich K., Balaban B., Bonduelle M., Delemarre-van de Waal H.A., Estella C., Ezcurra D., Geraedts J.P., Howles C.M., Lerner-Geva L., Serna J., Wells D. Evian Annual Reproduction (EVAR) Workshop Group 2011. Health outcomes of children born after IVF/ICSI: a review of current expert opinion and literature // Reprod. Biomed. Online. – 2013. – Vol. 28(2). – P. 162-182. https://doi.org/10.1016/j.rbmo.2013.10.013.

Chen M., Wu L., Zhao J., Wu F., Davies M.J., Wittert G.A., Norman R.J., Robker R.L., Heilbronn L.K. Altered glucose metabolism in mouse and humans conceived by IVF // Diabetes. –2014. – Vol. 63 (10). – P. 3189-3198. https://doi.org/10.2337/db14-0103.

Catford S.R., McLachlan R.I., O'Bryan M.K., Halliday J.L. Long-term follow-up of intra-cytoplasmic sperm injection-conceived offspring compared with in vitro fertilization-conceived offspring: a systematic review of health outcomes beyond the neonatal period // Andrology. – 2017. – Vol. 5(4). – P. 610-621. https://doi.org/10.1111/andr.12369.

Kuiper D., Bastide-Van Gemert S.L., Hoek A., Seggers J., Haadsma M., Heineman M., Hadders-Algra M. Parental subfertility is associated with higher blood pressure in offspring // Acta Paediatrica. – 2018. – Vol. 108. – P. 373-374. https://doi.org/10.1111/apa.14605.

Kettner L.O., Henriksen T.B., Bay B., Ramlau-Hansen C.H., Kesmodel U.S. Assisted reproductive technology and somatic morbidity in childhood: a systematic review // Fertil Steril. – 2015 – Vol. 103(3). – P. 707-719. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2014.12.095.

Пицхелаури Е.Г., Стрижаков А.Н., Тимохина Е.В., Белоусова В.С., Богомазова И.М., Гарина А.О. Здоровье детей после вспомогательных репродуктивных технологий: вероятные риски и возможные осложнения // Акушерство, гинекология и репродукция. – 2018. – Т. 12, №3. – С. 53-60. [Pickhelauri E.G., Strizhakov A.N., Timohina E.V., Belousova V.S., Bogomazova I.M., Garina A.O. Zdorov'e detej posle vspomogatel'nyh reproduktivnyh tekhnologij: veroyatnye riski i vozmozhnye oslozhneniya // Akusherstvo, ginekologiya i reprodukciya. – 2018. – T. 12, №3. – S. 53-60. (in Russ.)]. https://cyberleninka.ru/article/n/zdorovie-detey-posle-vspomogatelnyh-reproduktivnyh-tehnologiy-veroyatnye-riski-i-vozmozhnye-oslozhneniya.

Bell G.A., Sundaram R., Mumford S.L., Park H., Mills J., Bell E.M., Broadney M., Yeung E.H. Maternal polycystic ovarian syndrome and early offspring development // Hum. Reprod. – 2018. – Vol. 33(7). – P. 1307-1315. https://doi.org/10.1093/humrep/dey087.

Kosidou K., Dalman C., Widman L., Arver S., Lee B.K., Magnusson C., Gardner R.M. Maternal polycystic ovary syndrome and risk for attention-deficit/hyperactivity disorder in the offspring // Biol. Psychiatry. – 2017. – Vol. 82(9). – P. 651–9. https://doi.org/10.1016/j.biopsych.2016.09.022.

Berni T.R., Morgan C.L., Berni E.R., Rees D.A. Polycystic Ovary Syndrome Is Associated With Adverse Mental Health and Neurodevelopmental Outcomes // J. Clin. Endocrinol. Metab. – 2018. – Vol. 103(6). – P. 2116-2125. https://doi.org/10.1210/jc.2017-02667.

Mu F., Harris H.R., Rich-Edwards J.W., Hankinson S.E., Rimm E.B., Spiegelman D., Missmer S.A. A Prospective Study of Inflammatory Markers and Risk of Endometriosis // Am. J. Epidemiol. – 2018. – Vol. 187(3). – P. 515-522. https://doi.org/10.1093/aje/kwx272.

Mu F., Rich-Edwards J., Rimm E.B., Spiegelman D., Forman J.P., Missmer S.A. Association between Endometriosis and Hypercholesterolemia or Hypertension // Hypertension. – 2017. – Vol. 70(1). – P. 59-65. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.117.09056.

Stewart E.A., Cookson C.L., Gandolfo R.A., Schulze-Rath R. Epidemiology of uterine fibroids: a systematic review // BJOG. – 2017. – Vol. 124(10). – P. 1501-1512. https://doi.org/10.1111/1471-0528.14640.

Uimari O., Auvinen J., Jokelainen J., Puukka K., Ruokonen A., Järvelin M.R., Piltonen T., Keinänen-Kiukaanniemi S., Zondervan K., Järvelä I., Ryynänen M., Martikainen H. Uterine fibroids and cardiovascular risk // Hum. Reprod. – 2016. – Vol. 31(12). – P. 2689-2703. https://doi.org/10.1093/humrep/dew249.

Yeung E.H., Kim K., Purdue-Smithe A., Bell G., Zolton J., Ghassabian A., Vafai Y., Robinson S.L., Mumford S.L. Child Health: Is It Really Assisted Reproductive Technology that We Need to Be Concerned About? // Semin Reprod Med. – 2018. – Vol. 36 (03/04) – P. 183-194. https://doi.org/10.1055/s-0038-1675778.

Surén P., Gunnes N., Roth C., Bresnahan M., Hornig M., Hirtz D., Lie K.K., Lipkin W.I., Magnus P., Reichborn-Kjennerud T., Schjølberg S., Susser E., Oyen A.S., Smith G.D., Stoltenberg C. Parental obesity and risk of autism spectrum disorder // Pediatrics. – 2014. – Vol. 133(5). – P. e1128-e1138. https://doi.org/10.1542/peds.2013-3664.

Barbuscia A., Myrskylä M., Goisis A. The psychosocial health of children born after medically assisted reproduction: Evidence from the UK Millennium Cohort Study // SSM Popul. Health. – 2019. – Vol. 7. – Art. ID 100355. https://doi.org/10.1016/j.ssmph.2019.100355.

Barbuscia A., Mills M. Cognitive development in children up to age 11 years born after ART – A longitudinal cohort study // Hum. Reprod. (Oxford). – 2017. – Vol. 32(7). – P. 1482-1488. https://doi.org/10.1093/humrep/dex102.

Carson C., Kelly Y., Kurinczuk J.J., Sacker A., Redshaw M., Quigley M.A. Effect of pregnancy planning and fertility treatment on cognitive outcomes in children at ages 3 and 5: longitudinal cohort study // BMJ. – 2011. – Vol. 343. – Art. ID d4473. https://doi.org/10.1136/bmj.d4473.

Sandin S., Nygren K.G., Iliadou A., Hultman C.M., Reichenberg A. Autism and mental retardation among offspring born after in vitro fertilization // JAMA. – 2013. – Vol. 310. – P. 75–84. https://doi.org/10.1001/jama.2013.7222.

Rumbold A.R., Moore V.M., Whitrow M.J., Oswald T.K., Moran L.J., Fernandez R.C., Barnhart K.T., Davies M.J. The impact of specific fertility treatments on cognitive development in childhood and adolescence: a systematic review // Hum. Reprod. – 2017. – Vol. 32(7). – P. 1489–1507. https://doi.org/10.1093/humrep/dex085.

Stromberg B., Dahlquist G., Ericson A., Finnstrom O., Koster M., Stjernqvist K. Neurological sequelae in children born after in-vitro fertilisation: a population-based study // Lancet. – 2002. – Vol. 359. – P. 461-465. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)07674-2.

Knoester M., Helmerhorst F.M., Vandenbroucke J.P., Westerlaken L.A., Walther F.J., Veen S. Cognitive development of singletons born after intracytoplasmic sperm injection compared with in vitro fertilization and natural conception // Fertil. Steril. – 2008. – Vol. 90. – P. 289-296. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2007.06.090.

Bay B., Mortensen E.L., Hvidtjorn D., Kesmodel U.S. Fertility treatment and risk of childhood and adolescent mental disorders: register based cohort study // BMJ. – 2013. – Vol. 347. – P. f3978-f3978. https://doi.org/10.1136/bmj.f3978.

Norrman E., Petzold M., Bergh C., Wennerholm U.B. School performance in singletons born after assisted reproductive technology // Hum. Reprod. – 2018. – Vol. 33. – P. 1948-1459. https://doi.org/10.1093/humrep/dey273.

Spangmose A.L., Malchau S.S., Schmidt L., Vassard D., Rasmussen S., Loft A., Forman J., Pinborg A. Academic performance in adolescents born after ART-a nationwide registry-based cohort study // Hum. Reprod. – 2017. – Vol. 32. – P. 447-456. https://doi.org/10.1093/humrep/dew334.

Norrman E., Petzold M., Bergh C., Wennerholm U.B. School performance in children born after ICSI // Hum Reprod. – 2020. – Vol. 35(2). – P. 340-354. https://doi.org/10.1093/humrep/dez281.

Spangmose A.L., Malchau S.S., Henningsen A.A., Forman J.L., Rasmussen S., Loft A., Schmidt L., Pinborg A. Academic performance in adolescents aged 15–16 years born after frozen embryo transfer compared with fresh embryo transfer: a nationwide registry-based cohort study // BJOG. – 2019. – Vol. 126. – P. 261-269. https://doi.org/10.1111/1471-0528.15484.

Fountain C., Zhang Y., Kissin D.M., Schieve L.A., Jamieson D.J., Rice C., Bearman P. Association between assisted reproductive technology conception and autism in California, 1997–2007 // Am. J. Public Health. – 2015. – Vol. 105. – P. 963-971. https://doi.org/10.2105/AJPH.2014.302383.

Bergh C., Wennerholm U.B. Long-term health of children conceived after assisted reproductive technology // Ups. J. Med Sci. – 2020. – Vol. 125(2). – P. 152-157. https://doi.org/10.1080/03009734.2020.1729904.

Golombok S., MacCallum F., Goodman E. The "test-tube" generation: parent-child relationships and the psychological well-being of in vitro fertilization children at adolescence // Child Dev. – 2003. – Vol. 72(2). – P. 599-608. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00299.

Hahn C.S., DiPietro J.A. In vitro fertilization and the family: quality of parenting, family functioning, and child psychosocial adjustment // Dev Psychol. – 2001 – Vol. 37(1). – P. 37-48. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0012-1649.37.1.37.

Owen L., Golombok S. Families created by assisted reproduction: Parent-child relationships in late adolescence // J. Adolesc. – 2009. – Vol. 32(4). – P. 835-848. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2008.10.008.

Wagenaar K., Weissenbruch M., Leeuwen F.E., Cohen-Kettenis P.T., Delemarre-van de Waal H.A., Schats R., Huisman J. Self-reported behavioral and socioemotional functioning of 11- to 18-year-old adolescents conceived by in vitro fertilization // Fertil. Steril. – 2011. – Vol. 95(2). – P. 611-616. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2010.04.076.

Hart R., Norman R.J. The longer-term health outcomes for children born as a result of IVF treatment: Part I – General health outcomes // Hum. Reprod. Update. – 2013. – Vol. 19(3). – P. 232-243. https://doi.org/10.1093/humupd/dms062.

Heineman K.R., Kuiper D.B., Bastide-van Gemert S., Heineman M.J., Hadders-Algra M. Cognitive and behavioural outcome of children born after IVF at age 9 years // Hum. Reprod. – 2019. – Vol. 34 (11). – P. 2193-2200. https://doi.org/10.1093/humrep/dez202.

Luke B., Brown M.B., Ethen M.K., Canfield M.A., Watkins S., Wantman E., Doody K. Sixth grade academic achievement among children conceived with IVF: a population-based study in Texas, USA // J. Assist Reprod. Genet. – 2021. – Vol. 38. – P. 1481-1492. https://doi.org/10.1007/s10815-021-02170-9.

Farhi A., Gabis L.V., Frank S., Glasser S., Hirsh-Yechezkel G., Brinton L., Scoccia B., Ron-El R., Orvieto R., Lerner-Geva L. Cognitive achievements in school-age children born following assisted reproductive technology treatments: A prospective study // Early Hum. Dev. – 2021. – Vol. 155. – Art. ID 105327. https://doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2021.105327.

Jølving L.R., Erb K., Nørgård B.M., Fedder J., Larsen M.D. The Danish National Register of assisted reproductive technology: content and research potentials // Eur. J. Epidemiol. – 2021. – Vol. 36(4). – P. 445–452. https://doi.org/10.1007/s10654-021-00742-8.

Saito H., Jwa S.C., Kuwahara A., Saito K., Ishikawa T., Ishihara O., Kugu K., Sawa R., Banno K., Irahara M. Assisted reproductive technology in Japan: a summary report for 2015 by the Ethics Committee of The Japan Society of Obstetrics and Gynecology // Reprod. Med. Biol. – 2017. – Vol. 17(1). – P. 20-28. https://doi.org/10.1002/rmb2.12074.

De Geyter C., Fehr P., Moffat R.E., Gruber I.M., Wolff M. Twenty years' experience with the Swiss data registry for assisted reproductive medicine: Outcomes, key trends and recommendations for improved practice // Swiss Med Wkly. – 2015. – Vol. 145. – Art. ID 14087. https://doi.org/10.4414/smw.2015.14087.

Қосымша файлдар

Жарияланды

01.04.2022

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

[1]
Ильмуратова, С., Манжуова, Л. and Локшин, В. 2022. Көмекші репродуктивті технологиялардың көмегімен туылған балалардың денсаулық жағдайының ерекшеліктері. Репродуктивті медицина (Орталық Азия). 1(50) (Apr. 2022), 15–22. DOI:https://doi.org/10.37800/RM.1.2022.15-22.

Журналдың саны

№ 1(50) (2022): Репродуктивті медицина

Бөлім

Статьи

Лицензия

Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.