Қазақстан Республикасындағы ооцит донорларының сипаттамасы
DOI:
https://doi.org/10.37800/RM.2.2022.14-21Кілт сөздер:
Түйінді сөздер: экстракорпоралдық ұрықтандыру, қосалқы репродуктивтік технологиялар, жыныстық гаметалар донорлығы, ооциттер донорлығы, донорлықтың себептері, анонимдік, донорлардың есебін жүргізу, ЭКҰ, ҚРТ саласындағы реформалар.Аңдатпа
Өзектілігі: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша 2013 жылы әлемде шамамен 48,5 миллион бедеу жұп болды, олардың 19,2 миллионы бірінші баланың туылуында қиындықтарға тап болды. Қазіргі уақытта әйелдер некеге тұруды және балалардың туылуын кейінге қалдырады, бұл өз кезегінде әртүрлі себептермен, соның ішінде өз аналық жасушаларының болмауы себебіне байланысты жүкті болуға кедергілер келтіреді. Репродуктивті медицинаның дамуы донорлық жыныстық гаметаларды бедеулікті емдеу үшін қолдануға мүмкіндік берді. Нәтижесінде жыныстық гаметалардың донорлары тартылады, олар экстрокопоральды ұрықтандыру бағдарламаларының
маңызды буынына айналады.
Зерттеудің мақсаты 2020 жылдан 2021 жылға дейінгі кезеңде Қазақстан Республикасындағы ооциттер донорларының медициналық-әлеуметтік портретін зерделеу болды.
Әдістері: Зерттеу барысында ооциттер донорларының репродуктивті тарихы, олардың донорлық процедураға қатынасы және генетикалық материалын пайдалану туралы есеп жүргізу және бейесімділік сақтау мәселелері талданды.
Нәтижелер: Осы зерттеуге сәйкес, донорлардың 82,86%-ы 26-дан 35 жасқа дейінгілер болды. 58,8% жағдайда донорлар этникалық қазақтар болды. 80% жағдайда мотивациясы қаржылық өтемақы алу болды. Сонымен қатар, донорлардың 53,13%-ы алған сыйақы мөлшеріне қанағаттанған жоқ, 79,41%-ы қайтадан донор болуға келісім берді, ал
58,8%-ы осыған дейін бірнеше рет донор болған. Респонденттердің үштен бірі денсаулығына алаңдаушылық білдірсе,
тағы үштен бірінде донорлыққа дейін ешқандай сезімде болған жоқ. Донорлардың 52,94%-ы ооциттерін пайдаланып туылған балалардың болашақта кездесуі мүмкін деп ойлады. Респонденттердің шамамен 60%-ы өздерінің донорлығының бейесім болуын қалап, олардың ақпараты гаметалар донорларының бірыңғай тізілімінде сақталғанын қаламайды, бұл толық құпиялылыққа кепілдік бере алмайды деп қауіптенеді.
Қорытынды: Алынған зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасындағы ооциттер донорларының 80,0%-ы үшін қаржылық өтемақы негізгі мотивация болғанын көрсетеді. Ооцит донорларының денсаулығына қатысты алаңдаушылығы дәйекті, өйткені жұмыртқаны ынталандыру және шығару процедурасы анестетикалық және хирургиялық
белгілі бір қауіптермен байланысты. Осыған қарамастан, респонденттердің жартысынан көбі донор болуға келіседі және оны әртүрлі себептермен қажет деп санайды. Донорлардың жартысынан көбі өздерінің донорлық қызметтерін бейесім деп көреді және тіркелген гамета донорларының электрондық деректер базасында ешқандай жазба болғанын
қаламайды.
Библиографиялық сілтемелер
Chalova LR, Lokshin VN. Mitochondrial replacement therapy: future or present? Reproductive Medicine. 2020; 2(43):7-12. http://doi.org/10.37800/rm2020-1-9.
Об утверждении правил и условий проведения донорства половых клеток, тканей репродуктивных органов. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 8 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-236/2020. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 11 декабря 2020 года №21760. Доступно по: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021760. [Ob utverzhdenii pravil i uslovij provedenija donorstva polovyh kletok, tkanej reproduktivnyh organov. Prikaz Ministra zdravoohranenija Respubliki Kazahstan ot 8 dekabrja 2020 goda № ҚR DSM-236/2020. Zaregistrirovan v Ministerstve justicii Respubliki Kazahstan 11 dekabrja 2020 goda № 21760 (In Russ.).]
О здоровье народа и системе здравоохранения. Кодекс Республики Казахстан от 7 июля 2020 года №360-VI ЗРК. Доступно по: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2000000360/k20_360.htm. [O zdorov'e naroda i sisteme zdravoohranenija. Kodeks Respubliki Kazahstan ot 7 ijulja 2020 goda № 360-VI ZRK (In Russ.).]
О браке (супружестве) и семье. Кодекс Республики Казахстан от 26 декабря 2011 года № 518-IV. Доступно по: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K1100000518. [O brake (supruzhestve) i sem'e. Kodeks Respubliki Kazahstan ot 26 dekabrja 2011 goda № 518-IV (in Russ.).]
De Geyter C, Calhaz-Jorge C, Kupka MS, Wyns C, Mocanu E, Motrenko T, Scaravelli G, Smeenk J, Vidakovic S, Goossens V; European IVF-monitoring Consortium (EIM) for the European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). ART in Europe, 2014: results generated from European registries by ESHRE. Hum Reprod. 2018 Sep 1; 33(9):1586-1601. https://doi.org/10.1093/humrep/dey242
De Geyter C, Calhaz-Jorge C, Kupka MS, Wyns C, Mocanu E, Motrenko T, Scaravelli G, Smeenk J, Vidakovic S, Goossens V; European IVF-monitoring Consortium (EIM) for the European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). ART in Europe, 2015: results generated from European registries by ESHRE. Hum Reprod Open. 2020 Feb 24; 2020(1):hoz038. https://doi.org/10.1093/hropen/hoz038. Erratum in: Hum Reprod Open. 2020 Sep 22; 2020(3):hoaa038.
Wyns C, Bergh C, Calhaz-Jorge C, De Geyter C, Kupka MS, Motrenko T, Rugescu I, Smeenk J, Tandler-Schneider A, Vidakovic S, Goossens V. European IVF-monitoring Consortium (EIM) for the European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). ART in Europe, 2016: results generated from European registries by ESHRE. Hum Reprod Open. 2020 Jul 31; 2020(3):hoaa032. https://doi.org/10.1093/hropen/hoaa032
Wyns C, De Geyter C, Calhaz-Jorge C, Kupka MS, Motrenko T, Smeenk J, Bergh C, Tandler-Schneider A, Rugescu IA, Vidakovic S, Goossens V. European IVF-Monitoring Consortium (EIM) for the European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). ART in Europe, 2017: results generated from European registries by ESHRE. Hum Reprod Open. 2021 Aug 5; 2021(3):hoab026. https://doi.org/10.1093/hropen/hoab026
Cobo A, Remohí J, Chang CC, Nagy ZP. Oocyte cryopreservation for donor egg banking. Reprod Biomed Online. 2011 Sep;23(3):341-6. https://doi.org/10.1016/j.rbmo.2011.05.014
Khalili MA, Shahedi A, Ashourzadeh S, Nottola SA, Macchiarelli G, Palmerini MG. Vitrification of human immature oocytes before and after in vitro maturation: a review. J Assist Reprod Genet. 2017 Nov; 34(11):1413-1426. https://doi.org/10.1007/s10815-017-1005-4
Sauer MV, Kavic SM. Oocyte and embryo donation 2006: reviewing two decades of innovation and controversy. Reprod Biomed Online. 2006 Feb; 12(2):153-62. https://doi.org/10.1016/s1472-6483(10)60855-3
Liang T, Motan T. Mature Oocyte Cryopreservation for Fertility Preservation. Adv Exp Med Biol. 2016; 951:155-161. https://doi.org/10.1007/978-3-319-45457-3_13
Söderström-Anttila V, Miettinen A, Rotkirch A, Nuojua-Huttunen S, Poranen AK, Sälevaara M, Suikkari AM. Short- and long-term health consequences and current satisfaction levels for altruistic anonymous, identity-release and known oocyte donors. Hum Reprod. 2016 Mar; 31(3):597-606. https://doi.org/10.1093/humrep/dev324
Purewal S, van den Akker OB. Systematic review of oocyte donation: investigating attitudes, motivations and experiences. Hum Reprod Update. 2009 Sep-Oct; 15(5):499-515. https://doi.org/10.1093/humupd/dmp018
Svanberg AS, Lampic C, Gejervall AL, Gudmundsson J, Karlström PO, Solensten NG, Sydsjö G. Gamete donors' motivation in a Swedish national sample: is there any ambivalence? A descriptive study. Acta Obstet Gynecol Scand. 2012 Aug; 91(8):944-51. https://doi.org/10.1111/j.1600-0412.2012.01430.x
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.
