Пандемия кезіндегі ұзақ күйзелістің перинаталды салдары және оларды түзету жолдары: әдебиетке шолу

Авторлар

  • И.А. Жабченко
  • Т.М. Коваленко
  • И.С. Лищенко

DOI:

https://doi.org/10.37800/RM.3.2021.8-16

Кілт сөздер:

жүктілік, COVID-19, постковидті синдром (ПКС), күйзеліс, перинаталды нәтижелер, алдын-алу, дәрі-дәрмектерді түзету, магний (Mg), психотерапия

Аңдатпа

Өзектілігі: Мақалада COVID-19 пандемиясы кезінде жүктілікке ұзақ мерзімді күйзелістің перинаталды әсері туралы қазіргі заманғы мәліметтер келтірілген. Негізінен алғанда постковидті синдромның қазіргі кездегі және атап айтқанда, әйелдер популяциясындағы белгілі ерекшеліктері көрсетілген.

Мақсаты: Пандемия кезіндегі ұзақ күйзелістің перинаталды әсерін және оларды түзету жолдарын анықтау.

Материалдар мен әдістер: Бұл мақаланы жазу үшін ашық қол жетімде тұрған осы мәселе бойынша ғылыми әдебиеттерге талдау жасалды.

Нәтижелері: Жүктіліктің ерекшеліктері және коронавирустық инфекциядан кейінгі перинаталды нәтижелер, сондай-ақ әйелдердің осы контингентіндегі постковидтық синдромның көріністері қарастырылды. Пандемия кезінде жүкті және босанған әйелдердегі мазасыздық-депрессиялық бұзылулар жиілігінің жоғарылауы және олардың ұрықтың одан әрі психикалық жағдайына және оның миының дамуына әсері байқалды.

Ұзақ күйзелістің нақты салдары анықталды: пандемия кезіндегі жүкті әйелдер ұзақ уақыт күйзеліске ұшырайтыны белгілі болды, бұл олардың гестациялық кезеңінің өтуінде байқалады. Жүктілікті үзу, мерзімінен бұрын босану және оларды өткізу қаупі жиілігінің 17-28% - ға өскенін; жүктілік кезінде созылмалы соматикалық аурулардың өршуін; жүктілік қарсаңындағы АДС-ның ұлғаюын және ол кезінде дене салмағының патологиялық артуын атап өткен жөн.

Сондай-ақ, карантин жағдайында жүкті әйелдерді қашықтықтан бақылау әдістеріне көшуге қарамастан, көрсетілген жағдайларды уақтылы анықтау және түзетудің мүмкін жолдары туралы мәселе қаралды. Микрондалған прогестерон, магний цитраты, фолаттар (метафолин) және D дәрумені препараттарын, сондай-ақ психопрофилактика және психотерапия әдістерін қолдана отырып, ұйымдастырушылық және емдік-профилактикалық шаралар ұсынылды. Жүкті әйелдердің ағзасындағы магнийдің рөліне және оның нейропротекторлық және метаболикалық әсеріне, атап айтқанда оны еритін түрінде цитрат ретінде қолданғанда ерекше мән берілді.

Covid-19-дан кейін жүкті және босанған әйелдер үшін оңалту шараларының негізгі бағыттары тұжырымдалған.

Қорытынды: Осылайша, жүкті және босанған әйелдердегі COVID-19 барысы мен салдары туралы біздің бүгінгі біліміміз әлі жетілмеген және түпкілікті емес, бірақ олар сізге жақын кезеңдегі ғылыми және практикалық ізденістердің бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді.

Библиографиялық сілтемелер

Радзинский В.Е. Status Praesens, 2020; 3(68): 22-23 [Radzinskij V.E. Status Praesens, 2020; 3(68): 22-23];

Клинический протокол диагностики и лечения. Коронавирусная инфекция COVID-19 у беременных и в послеродовом периоде. – МЗ РФ, 2020. – 60 с [Klinicheskij protokol diagnostiki i lecheniya. Koronavirusnaya infekciya COVID-19 u beremennyx i v poslerodovom periode. – MZ RF, 2020. – 60 s];

Организация оказания медицинской помощи беременным, роженицам, родильницам и новорожденным при новой коронавирусной инфекции COVID-19. Методические рекомендации. – МЗ РФ. – Вер. 3 (25.01.2021). – 119 с [Organizaciya okazaniya medicinskoj pomoshhi beremennym, rozhenicam, rodil'nicam i novorozhdennym pri novoj koronavirusnoj infekcii COVID-19. Metodicheskie rekomendacii. – MZ RF. – Ver. 3 (25.01.2021). – 119 s];

Royal College of Obstetricians & Gynaecologists. Coronavirus (COVID-19) Infection in Pregnancy. 25.08.2021. https://www.rcog.org.uk/en/guidelines-research-services/guidelines/coronavirus-pregnancy;

Chen L., Li Q., Zheng D., et al. N. Engl. J. Med., 2020; 382(25): 100. https://doi.org/10.1056/nejmc2009226;

Guan W.J., Ni Z.Y., Hu Y., et al. N Engl J Med. 2020; 382: 1708-1720. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2002032;

Move-Jarvis F., Klein S., Levin E. Endocrinology, 2020; 161(9): bqaa127. https://doi.org/10.1210/endocr/bqaa127;

Butterworth M, McClellan B, Allansmith M. Nature, 1967; 214(5094): 1224-1225.

Carrel L., Brown C.J. Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. Biol. Sci., 2017; 372(1733): 20160355. https://dx.doi.org/10.1098%2Frstb.2016.0355;

Doria A., Iaccarino L., Arienti S., Ghirardello A., Zampieri S., Rampudda M.E., Cutolo M., Tincani A., Todesco S. Reprod Toxicol., 2006; 22(2): 234-241. https://doi.org/10.1016/j.reprotox.2006.04.001;

Straub R.H. Endocr. Rev., 2007; 28(5): 521-574. https://doi.org/10.1210/er.2007-0001;

Chen G., Wu D., Guo W., Cao Y., Huang D., Wang H., Wang T., Zhang X., Chen H., Yu H., Zhang X., Zhang M., Wu S., Song J., Chen T., Han M., Li S., Luo X., Zhao J., Ning Q. J. Clin. Invest., 2020; 130(5): 2620-2629. https://doi.org/10.1172/jci137244;

Smith V., Seo D., Warty R., Payne O., Salih M., Chin K.L., Ofori-Asenso R., Krishan S., da Silva Costa F., Vollenhoven B., Wallace E. PLoS One, 2020.

https://doi.org/10.1371/journal.pone.0234187;

Цимбалюк В.І. Акушерсько-гінекологічна допомога та збереження репродуктивного здоров’я жінок в умовах збройного конфлікту (монографія) – Л., 2020. – 160 с [Cimbalyuk V.І. Akushers'ko-gіnekologіchna dopomoga ta zberezhennya reproduktivnogo zdorov’ya zhіnok v umovax zbrojnogo konflіktu (monografіya) – L., 2020. – 160 s];

Гордиенко Н.Н. Постковидный синдром: основные признаки и реабилитация [Gordienko N.N. Postkovidnyj sindrom: osnovnye priznaki i reabilitaciya]. 21.01.2021. https://zn48.ru/articles/postkovidnyy-sindrom-osnovnye-priznaki-i-reabilitatsiya/;

Кункель K. Сначала легкие симптомы, потом долгая болезнь [Kunkel' K. Snachala legkie simptomy, potom dolgaya bolezn']. 28.04.2021. https://www.inopressa.ru/article/28Apr2021/sueddeutsche/longcovid.html;

Durankuş F., Aksu E. J. Matern.-Fetal Neonatal Med., 2020: 1-7. https://doi.org/10.1080/14767058.2020.1763946;

Motrico E., Bina R., Domínguez-Salas S. et al. BMC Public Health, 2021; 21, 368. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10330-w;

Saccone G., Florio A., Aiello F., Venturella R., De Angelis M.C. et al. Am. J. Obstet. Gynecol. 2020; 223(2): 293-295. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2020.05.003;

Thapa S.B., Mainali A., Schwank S.E., Acharya G. Acta Obstet. Gynecol. Scand., 2020; 99: 817–818. https://doi.org/10.1111/aogs.13894;

Zarate C., Duman R.S., Liu G. et al. Ann. NY. Acad. Sci., 2013; 1292(1): 21-31. https://dx.doi.org/10.1111%2Fnyas.12223;

Mortazavi F., Mehrabadi M., Tabar R.K. BMC Pregnancy Childbirth, 2021; 21: 59. https://doi.org/10.1186/s12884-021-03548-4;

Бабак С.І, Кротюк Т.Ф., Галушко О.А. Гострі та невідкладні стани в практиці лікаря, 2017; 5-6 (68-69): 21-24 [Babak S.І, Krotyuk T.F., Galushko O.A. Gostrі ta nevіdkladnі stani v prakticі lіkarya, 2017; 5-6 (68-69): 21-24];

Жабченко І.А. Медичні аспекти здоров’я жінки, 2019; 1-2 (122-123): 32-38 [Zhabchenko І.A. Medichnі aspekti zdorov’ya zhіnki, 2019; 1-2 (122-123): 32-38]. https://mazg.com.ua/ru/archive/2019/1-2%28122-123%29/pages-32-38/magniy-v-akusherskiy-praktici-vidomi-fakti-ta-novi-mozhlivosti-;

Раевская О.А., Лищук О.В. Мы – то, что едим. Status Praesens., 2018; 10: 103-108 [Raevskaya O.A., Lishhuk O.V. My – to, chto edim. Status Praesens., 2018; 10: 103-108];

Sarris J., Murphy J., Mischoulon D., Papakostas G.I., Fava M., Berk M., Ng C.H. Am. J. Psychiatry, 2016; 173(6): 575. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2016.15091228;

Кравченко О.В. Буковинський медичний вісник, 2015; 19, 3 (75): 15-17 [Kravchenko O.V. Bukovins'kij medichnij vіsnik, 2015; 19, 3 (75): 15-17];

Лисицына О.И., Хилькевич Е.Г. Человек и лекарство – Казахстан, 2018; 7 (102): 28-32 [Lisicyna O.I., Xil'kevich E.G. Chelovek i lekarstvo – Kazaxstan, 2018; 7 (102): 28-32];

Rosner J.Y., Gupta M., McGill M. et al. Placenta, 2016; 39: 87-93. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.609668;

Громова О.А., Торшин И.Ю., Рудаков К.В. и др. Кардиология, 2014; 9: 86-92 [Gromova O.A., Torshin I.Yu., Rudakov K.V. i dr. Kardiologiya, 2014; 9: 86-92];

Larsen B., Hwang J. Inf. Dis. Obstet. Gynecol., 2011; 353297. http://dx.doi.org/10.1155/2011/353297;

Борис О.М. Збірник наукових праць асоціації акушерів-гінекологів України, 2015; 1(35): 65-71 [Boris O.M. Zbіrnik naukovix prac' asocіacії akusherіv-gіnekologіv Ukraїni, 2015; 1(35): 65-71];

Спасов А.А., Бугаева Л.И., Лебедева С.И. Вестник Оренбург. Гос. Унив-та, 2016; 198: 82-86 [Spasov A.A., Bugaeva L.I., Lebedeva S.I. Vestnik Orenburg. Gos. Univ-ta, 2016; 198: 82-86];

Li X., Han X., Yang J. et al. Mol. Neurobiol., 2017; 54(10): 7938-7948. https://doi.org/10.1007/s12035-016-0278-4;

Schlegel R.N., Spiers J.G., Moritz K.M., Cullen C.L., Bjorkman S.T., Paravicini T.M. Behav. Brain Res., 2017; 328: 39-47. https://doi.org/10.1016/j.bbr.2017.04.009;

Рунихина Н.К., Орехов А.Б. Эффективная фармакотерапия, 2014; 12: 44-48 [Runixina N.K., Orexov A.B. E'ffektivnaya farmakoterapiya, 2014; 12: 44-48];

Dolinsky B.M., Ippolito D.L., Tinnemore D. et al. Am. J. Obstet. Gynecol., 2010; 203(4): 371.е1-371.е5;

Tarighat E.A., Mahdavi R., Talebi M. et al. Biol. Traсe Elem. Res., 2012; 150(1-3): 42-48. http://dx.doi.org/10.1007/s12011-012-9487-5;

Schlegel R.N., Cuffe J.S.M., Moritz K.M., Paravichini T.M. Placenta, 2015; 36(7): 750-758. https://doi.org/10.1016/j.placenta.2015.03.011;

Crowther C.A., Middleton P.F., Voysey M., Askie L., Duley L., Pryde P.G., Marret S., Doyle L.W, AMICABLE Group. PLos Med., 2017; 14.(10): 11-24. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1002398;

Gano D., Ho M.L., Partridge J.C., Glass H.C., Xu D., Barkovich A.J., Ferriero D. M. J. Pediatr., 2016; 178: 68-74. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2016.06.053;

Claxton A.J., Cramer J., Pierce C. Clin. Ther. 2001; 23.(8):1296–1310. https://doi.org/10.1016/s0149-2918(01)80109-0;

Kane J.M., Kishimoto T., Correll C.U. World Psychiatry, 2013; 12(3): 216-226. https://dx.doi.org/10.1002%2Fwps.20060;

WHO Guideline: Daily iron supplementation in adult women and adolescent girls. – Geneva: World Health Organization; 2016. 23.09.2021. https://www.who.int/nutrition/publications/micronutrients/guidelines/daily_iron_supp_womenandgirls.pdf?ua=1;

Рекомендации ВОЗ по оказанию дородовой помощи для формирования положительного опыта беременности [Rekomendacii VOZ po okazaniyu dorodovoj pomoshhi dlya formirovaniya polozhitel'nogo opyta beremennosti]. ISBN 978-92-4-454991-9. 23.09.2021. https://www.who.int/ru/publications/i/item/9789241549912.

Қосымша файлдар

Жарияланды

01.10.2021

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

[1]
Жабченко, И., Коваленко, Т. and Лищенко, И. 2021. Пандемия кезіндегі ұзақ күйзелістің перинаталды салдары және оларды түзету жолдары: әдебиетке шолу. Репродуктивті медицина (Орталық Азия). 3 (48) (Oct. 2021), 6–14. DOI:https://doi.org/10.37800/RM.3.2021.8-16.

Журналдың саны

№ 3 (48) (2021): Репродуктивті медицина

Бөлім

Статьи

Лицензия

Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.