Студент жастардың репродуктивті денсаулығын нығайту бағдарламаларына инновациялық тәсілдер: әдебиетке шолу

Авторлар

  • А.М. Курманова КазНУ им. Аль-Фараби
  • Қ.С. Болат
  • Т.В. Попова
  • А.К. Аязбеков
  • Г.Б. Алтынбаева
  • Г.А. Жаймырзаева

DOI:

https://doi.org/10.37800/RM.4.2023.110-115

Кілт сөздер:

репродуктивті денсаулық, жастар, жыныстық тәрбие, инновация

Аңдатпа

Өзектілігі: Жастардың репродуктивті денсаулығы адам денсаулығының құрамдас бөлігі болып табылады, ол халықтың одан әрі өсімін арттыру және қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін аса маңызды.
Зерттеудің мақсаты – студент жастардың репродуктивті денсаулығын қолдау стратегияларына шолу.
Материадар мен әдістері: Ақпарат Pubmed ақпараттық деректер базасы, ДДҰ және БҰҰ халық қоры бағдарламалық құжаттары арқылы іздестірілді.
Нәтижелері: Студент жастардың репродуктивті денсаулығын қолдау стратегиялары репродуктивті денсаулық қызметтеріне қолжетімділікті жақсарту стратегияларын және ұсынылатын қызметтердің сапасын қамтамасыз ету стратегияла- рын қамтиды.
Қорытынды: Заманауи қоғамның тез өзгеретін үлгілеріне байланысты қазіргі заманғы шындықтағы жастардың денсаулығын сипаттайтын көрсеткіштердің тенденцияларын талдау қажет. Жастардың репродуктивті денсаулығын нығайту бойынша бағалаудың, мониторингтің және кешенді шаралардың жаңа стратегияларын әзірлеу маңызды.

Библиографиялық сілтемелер

Patton GC, Sawyer SM Santelli JS Ross DA, Afifi R, Allen NB, Arora M, Azzopardi P, Baldwin W, Bonell C, Kakuma R, Kennedy E, Mahon J, McGovern T, Mokdad AH, Patel V, Petroni S, Reavley N, Taiwo K, Waldfogel J, Wickremarathne D, Barroso C, Bhutta Z, Fatusi AO, Mattoo A, Diers J, Fang J, Ferguson J, Ssewamala F, Viner RM. Our future: a Lancet commission on adolescent health and wellbeing. Lancet. 2016;387(10036):2423-2478.

https://doi.org/10.1016/S0140-6736(16)00579-1

World Health Organization. The Global strategy for women's, children's and adolescents' health (2016-2030) [Internet]. The Global strategy for women's, children's and adolescents' health data portal; cited 2023 Oct 13. Available from:

https://platform.who.int/data/maternal-newborn-child-adolescent-ageing/global-strategy-data

Чичерин Л.П., Нагаев Р.Я. Совершенствование организации медико-социальной помощи подросткам. Пробл соц гигиены, здравоохр ист мед. 2014;6:40-44.

Chicherin LP, Nagaev RJa. Improving the organization of medical and social care for adolescents. Probl soc gigieny, zdravoohr ist med. 2014;6:40-44. (In Russ.).

https://cyberleninka.ru/article/n/sovershenstvovanie-organizatsii-mediko-sotsialnoy-pomoschi-podrostkam

Plummer ML, Baltag V, Strong K, Dick B, Ross D. Global Accelerated Action for the Health of Adolescents (AA-HA!): guidance to support country implementation [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2017. 176 p.

http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/255415/9789241512343-eng.pdf

Изтелеуова А.М., Бегайдарова Р.Х., Тимченко Н.А. Эпидемиология ВИЧ-инфекции у детей в Республике Казахстан. Межд Ж Прикл Фундам Иссл. 2019;6:53-56.

Izteleuova AM, Begajdarova RH, Timchenko NA. Jepidemiologija VICh-infekcii u detej v Respublike Kazahstan. Mezhd Zh Prikl Fundam Issl. 2019;6:53-56. (In Russ.).

https://s.applied-research.ru/pdf/2019/6/12766.pdf

Azzopardi P, Kennedy E, Patton G. Data and indicators to measure adolescent health, social development and well-being [Internet]. Innocenti Res Briefs. 2017;4.

https://www.unicef-irc.org/publications/876-data-and-indicators-to-measure-adolescent-health-social-development-and-well-being.html

Мельников К.В. Современные подходы организации медицинской помощи детям и подросткам в образовательных учреждениях. Акт Пробл Мед Биол. 2018;3:38-42.

Mel'nikov KV. Sovremennye podhody organizacii medicinskoj pomoshhi detjam i podrostkam v obrazovatel'nyh uchrezhdenijah. Akt Probl Med Biol. 2018;3:38-42. (In Russ.).

https://cyberleninka.ru/article/n/sovremennye-podhody-organizatsii-meditsinskoy-pomoschi-detyam-i-podrostkam-v-obrazovatelnyh-uchrezhdeniyah

Willenberg L, Wulan N, Medise BE, Devaera Y, Riyanti A, Ansariadi A, Wiguna T, Kaligis F, Fisher J, Luchters S, Jameel A, Sawyer SM, Tran T, Kennedy E, Patton GC, Wiweko B, Azzopardi PS. Understanding mental health and its determinants from the perspective of adolescents: A qualitative study across diverse social settings in Indonesia. Asian J Psych. 2020;52:102148.

https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102148

Архипова М.П. Репродуктивное поведение студенток вуза и пути его коррекции в современных условиях: дис. … канд. мед. наук: 14.00.01. M.: Медицинский институт RUDN. 2015;167.

Arhipova MP. Reproductive behavior of female university students and ways of its correction in modern conditions [dissertation]. Moscow (RF): Medical Institute of RUDN. 2015. (In Russ.).

https://www.dissercat.com/content/reproduktivnoe-povedenie-studentok-vuza-i-puti-ego-korrektsii-v- sovremennykh-usloviyakh

Денисов М.С. Репродуктивное здоровье девушек-студенток: медико-статистические особенности, факторы риска, проблемы охраны (комплексное медико-социальное исследование по материалам Чувашской Республики): дис. … канд. мед. наук: 14.02.03. М.: ФГБНУ «Национальный НИИ общественного здоровья имени Н.А. Семашко», 2019;214.

Denisov MS. Reproductive health of female students: medical and statistical features, risk factors, problems of protection (comprehensive medical and social research based on materials from the Chuvash Republic) [dissertation]. М.: Semashko National Research Institute of Social Health, 2019. (In Russ.).

https://www.dissercat.com/content/reproduktivnoe-zdorove-devushek-studentok-mediko-statisticheskie-osobennosti-faktory-riska

Love HE, Schlitt J, Soleimanpour S, Nirmita Panchal N, Behr C. Twenty years of school-based health care growth and expansion. Health Affairs. 2019;38(5):755-764.

https://doi.org/10.1377/hlthaff.2018.05472

Abdul‐Raheem JN, Liu AJ, Collins ME. Reimagining the role of school‐based health centers during the COVID‐19 Pandemic. J School Health. 2021;91(4):271.

https://doi.org/10.1111/josh.13000

Кабатова К., Маринин С. Половое просвещение в системе школьного образования Республики Казахстан: учить нельзя молчать? 2018.

Kabatova K, Marinin S. Sexuality education in the school education system of the Republic of Kazakhstan: teaching cannot be silent? [Internet]. Published 2018; cited 2023 Oct 13. (In Russ.).

https://nur.nu.edu.kz/bitstream/handle/123456789/4008/Учить%20нельзя%20молчать__Половое%20просвещение%20в%20РК_К.Кабатова%2c%20С.Маринин.pdf?sequence=1&isAllowed=y.24.12.2023

Grossman J.M., Jenkins L.J., Richer A.M. Parents’ perspectives on family sexuality communication from middle school to high school. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(1):107.

https://doi.org/10.3390/ijerph15010107

Adam M, McMahon SA, Prober C, Bärnighausen T. Human-centered design of video-based health education: an iterative, collaborative, community-based approach. J Med Internet Res. 2019;21(1):e12128.

https://doi.org/10.2196/12128

Ansari-Thomas Z, Desai S, Lindberg LD. Sexual activity, contraceptive use and sexual violence among Asian high school students in the United States. Contraception. 2020;101(2):86-90.

https://doi.org/10.1016/j.contraception.2019.11.001

Sundstrom B, DeMaria AL, Ferrara M, Meier S, Billings D. “The closer, the better:” the role of telehealth in increasing contraceptive access among women in rural South Carolina. Matern Child Health J. 2019;23:1196-1205.

https://doi.org/10.1007/s10995-019-02750-3

Zeal C, Paul R, Dorsey M, Politi MC, Madden T. Young women’s preferences for contraceptive education & development of an online educational resource. PEC innovation. 2022;1:100046.

https://doi.org/10.1016/j.pecinn.2022.100046

Tebb KP, Rodriguez F, Pollack LM, Adams S, Rico R, Renteria R, Trieu SL, Hwang L, Brindis CD, Ozer E, Puffer M. Improving contraceptive use among Latina adolescents: A cluster-randomized controlled trial evaluating an mHealth application, Health-E You/Salud iTu. Contraception. 2021;104(3):246-253.

https://doi.org/10.1016/j.contraception

Shull JG. Digital health and the state of interoperable electronic health records. JMIR Med Inform. 2019;7(4):e12712.

https://medinform.jmir.org/2019/4/e12712

Fisher R, Danza P, McCarthy J, Tiezzi L. Provision of contraception in New York City school‐based health centers: Impact on teenage pregnancy and avoided costs, 2008–2017. Perspect Sex Reprod Health. 2019;51(4):201-209.

https://doi.org/10.1363/psrh.12126

Jing Z, Li J, Wang Y, Zhou C. Prevalence and Trends of Sexual Behaviors Among Young Adolescents Aged 12 Years to 15 Years in Low and Middle-Income Countries: Population-Based Study. JMIR Public Health Surveill. 2023;9(1):e45236.

https://doi.org/10.2196/45236

Dorland JM, Fowler LR, Morain SR. From cervical cap to mobile app: examining the potential reproductive health impacts of new technologies. Health Promot Pract. 2019;20(5):642-647.

https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1524839919863464

Ortega-Peluso C, Akkaya-Hocagil T, Leung SY, Rowe KA, Zielinski M, Tallon T, Smith LC. Routine HIV testing capacity, practices, and perceptions among school-based health center providers in New York State after enactment of the 2010 amended HIV testing law. J Acquir Immune Defic Syndr. 2015;68:S30-S36.

https://journals.lww.com/jaids/FullText/2015/01011/Routine_HIV_Testing_Capacity,_Practices,_and.6.aspx

Sprigg SM, Wolgin F, Chubinski J, Keller K. School-based health centers: A funder’s view of effective grant making. Health Aff. 2017;36(4).

https://doi.org/10.1377/hlthaff.2016.1234

Vazzano A, Briggs S, Kim L, Parekh J, Manlove J. Adapting Family Planning Service Delivery in Title X and School- Based Settings during COVID-19: Provider and Staff Experiences. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(4):3592.

https://doi.org/10.3390/ijerph20043592

Dodd S, Widnall E, Russell AE, Curtin EL, Simmonds R, Limmer M, Kidger J. School-based peer education interventions to improve health: a global systematic review of effectiveness. BMC Public Health. 2022;22(1):2247.

https://doi.org/10.1186/s12889-022-14688-3

Муханова Г.Т., Оспаналиева М.С., Камалиева М.Р., Дуйсенбаева Б.С., Кенжекулова Р.Н., Саханова Л.Х. Структура заболеваемости среди детей и подростков в Республике Казахстан. J. Health. Dev. 2022;45(1):36-46.

Muhanova GT, Ospanalieva MS, Kamalieva MR, Duisenbaeva BS, Kenzhekulova RN, Sakhanova LKh. Structure of morbidity among children and adolescents in the Republic of Kazakhstan. J Health Dev. 2022;45(1):36-46. (In Russ.).

https://cyberleninka.ru/article/n/struktura-zabolevaemosti-sredi-detey-i-podrostkov-v-respublike-kazahstan

Министерство здравоохранения Республики Казахстан и Фонд ООН в области народонаселения (ЮНФПА). Cоциологическое исследование по изучению состояния репродуктивного здоровья подростков и молодых людей 15-19 лет, их cексуального поведения и доступа к услугам и информации в области охраны репродуктивного здоровья. UNFPA Казахстан; 2018. 76 с.

Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan and the United Nations Population Fund (UNFPA). A sociological study to study the state of reproductive health of adolescents and young people aged 15-19 years, their sexual behavior and access to services and information in the field of reproductive health [Internet]. UNFPA Kazakhstan; 2018. 76 p. Cited 2023 Oct 13. (In Russ.).

https://kazakhstan.unfpa.org/ru/publications/социологическое-исследование-по-изучению-состояния-репродуктивного-здоровья-подростков

Нурманова Ж.А. Влияние урбанизированной жилой среды на здоровье населения крупных городов. Вестник КазНМУ. 2012;1:393-397.

Nurmanova ZhA. The influence of an urbanized residential environment on the health of the population of large cities. Vestnik KazNMU. 2012;1:393-397. (In Russ.).

https://cyberleninka.ru/article/n/vliyanie-urbanizirovannoy-zhiloy-sredy-na-zdorovie-naseleniya-krupnyh-gorodov

Жүктеулер

Жарияланды

30.12.2023

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

[1]
Курманова, А., Болат , К., Попова, Т., Аязбеков, А., Алтынбаева, Г. and Жаймырзаева, Г. 2023. Студент жастардың репродуктивті денсаулығын нығайту бағдарламаларына инновациялық тәсілдер: әдебиетке шолу. Репродуктивті медицина (Орталық Азия). 4 (Dec. 2023), 127–135. DOI:https://doi.org/10.37800/RM.4.2023.110-115.

Журналдың саны

№ 4 (2023): Репродуктивтi медицина

Бөлім

Статьи

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2023 Жариялауға қабылданған қолжазбаға құқықтар журналдың баспагеріне беріледі. Материалдың толық немесе бір бөлігін қайта басып шығару кезінде автор осы журналдағы негізгі басылымға сілтеме жасауы керек.

Creative Commons License

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 бүкіл әлем бойынша .

Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.