Эпилепсиямен ауыратын әйелдердің репродуктивті денсаулығын диагностика және емдеу ерекшеліктері: әдебиетке шолу
DOI:
https://doi.org/10.37800/RM.2.2024.%2045-53Кілт сөздер:
эпилепсия, репродуктивті денсаулық, әйелдер, эпилепсияға қарсы препараттар, гормоналды әсер, ішінара және жалпыланған ұстамалар, жүктілік және эпилепсияАңдатпа
Өзектілігі: Әйелдердегі Эпилепсия репродуктивті денсаулықтың әртүрлі аспектілеріне, соның ішінде жыныстық дамуға, жүктілікке, емізуге және менопаузаға әсер ететін күрделі медициналық проблема болып табылады.
Зерттеу мақсаты – эпилепсия және эпилепсияға қарсы препараттардың әйелдердің ұрпақты болу денсаулығына, жыныстық функциясына және психикалық жағдайына әсерін бағалау, сондай-ақ эпилепсиямен ауыратын әйелдердің емделуін оңтайландыру және өмір сүру сапасын жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу.
Зерттеу әдістер мен тәсілдер: Google Scholar, Scopus, Web of Science, PubMed және e-library ғылыми дерекқорларынан 10 жылдық дереккөздердің тереңдігін іздеу. Әдебиеттерді іздеу келесі кілт сөздер мен олардың тіркесімдері бойынша жүргізілді: "репродуктивті денсаулық","катамениальды эпилепсия", "антиепилептикалық дәрі-дәрмектер", "гормоналды әсер", "жүктілік және эпилепсия", "ішінара және жалпыланған ұстамалар". Әдебиеттерді шолуға енгізілген басылымдар орыс және ағылшын тілдеріндегі толық мәтінді мақалалар болды.
Нәтижесі: Жүйелі шолу нәтижесінде біз әйелдердегі эпилепсия олардың репродуктивті және психикалық денсаулығының әртүрлі аспектілеріне айтарлықтай әсер ететінін анықтадық. Эпилепсиямен ауыратын әйелдердегі жүктілік эпилепсияға қарсы препараттардың деңгейін мұқият бақылауды және ана мен ұрықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дозаларды азайтуды қажет ететіні анықталды. Депрессия және мазасыздық сияқты психикалық бұзылулар емдеу процесінде ерекше назар аударуды қажет ететін жалпы ілеспе жағдайлар болып табылады.
Қорытынды: Әдеби шолуда эпилепсиямен ауыратын репродуктивті жастағы әйелдердің нәтижелерін жақсартуға және олардың өмір сүру сапасын жақсартуға тырысатын клиникалар, пациенттер және зерттеушілер үшін қызықты болуы мүмкін. Әйелдердегі Эпилепсия репродуктивті және гормоналды өзгерістерді ескере отырып, емдеудің кешенді және жеке тәсілін қажет етеді. Емдеу-диагностикалық процесте пациенттердің емделу туралы шешім қабылдауда, сондай-ақ өмірдің әртүрлі кезеңдерінде тұжырымдамаға дейін оларға кеңес беру және жағдайды бақылау кезінде білімі мен белсенді қатысуы ерекше маңызға ие. Бұл тәсіл эпилепсиямен ауыратын әйелдердің денсаулығы мен өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді.
Библиографиялық сілтемелер
Stephen LJ, Harden C, Tomson T, Brodie MJ. Management of epilepsy in women. Lancet Neurol. 2019;18(5):481-491.
https://doi.org/10.1016/s1474-4422(18)30495-2
Maguire MJ, Weston J, Singh J, Marson AG. Antidepressants for people with epilepsy and depression. Cochrane Database Syst Rev. 2014;2014(12):Cd010682.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD010682.pub2
Fisher RS, Acevedo C, Arzimanoglou A, Bogacz A, Cross JH, Elger CE, Engel J, Forsgren L, French JA, Glynn M, Hesdorffer DC, Lee BI, Mathern GW, Moshé SL, Perucca E, Scheffer IE, Tomson T, Watanabe M, Wiebe S. ILAE official report: a practical clinical definition of epilepsy. Epilepsia. 2014;55(4):475-482.
https://doi.org/10.1111/epi.12550
Soh H, Pant R, LoTurco JJ, Tzingounis AV. Conditional deletions of epilepsy-associated KCNQ2 and KCNQ3 channels from cerebral cortex cause differential effects on neuronal excitability. J Neurosci. 2014;34(15):5311-21.
https://doi.org/10.1523/jneurosci.3919-13.2014
Niday Z, Hawkins VE, Soh H, Mulkey DK, Tzingounis AV. Epilepsy-Associated KCNQ2 Channels Regulate Multiple Intrinsic Properties of Layer 2/3 Pyramidal Neurons. J Neurosci. 2017;37(3):576-586.
https://doi.org/10.1523/jneurosci.1425-16.2016
Яхьярова М., Заставский И., Ким А. Наступление беременности и роды у пациенток после коррекции расположения пронуклеусов в ооцитах с использованием ионофора кальция. Репрод Мед. 2022;4(53):87-92.
Yax'yarova M, Zastavskij I, Kim A. Pregnancy and childbirth in patients after correction of the location of pronuclei in oocytes using an ionophore. Reprod. Med. 2022;4(53):87-92. (in Russ.).
https://doi.org/10.37800/RM.3.2022.87-92.
Menon S, Siewe Fodjo JN, Weckhuysen S, Bhwana D, Njamnshi AK, Dekker M, Colebunders R. Women with epilepsy in sub-Saharan Africa: A review of the reproductive health challenges and perspectives for management. Seizure. 2019;71:312-317.
https://doi.org/10.1016/j.seizure.2019.08.016
Herzog AG, MacEachern DB, Mandle HB, Cahill KE, Fowler KM, Davis AR, Allen Hauser W. Folic acid use by women with epilepsy: Findings of the Epilepsy Birth Control Registry. Epilepsy Behav. 2017;72:156-60.
https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2017.05.007
Galappatthy P, Liyanage CK, Lucas MN, Jayasekara D, Abhayaratna SA, Weeraratne C, De Abrew K, Gunaratne PS, Gamage R, Wijeyaratne CN. Obstetric outcomes and effects on babies born to women treated for epilepsy during pregnancy in a resource limited setting: a comparative cohort study. BMC Pregnancy Childbirth. 2018;18(1):230. https://doi.org/10.1186/s12884-018-1857-3
Jeon JY, Bae JG, Kim KT, Cho YW. Pregnancy and Epilepsy: a Korean Tertiary Epilepsy Center Review. J Korean Med Sci. 2020;35(19):e119.
https://doi.org/10.3346/jkms.2020.35.e119
Leite ML, Topocov TN, De Oliveira TL, Almeida DDS, Mota Ortiz SR, Da Silva JC. Obstetric and neonatal outcomes, antiseizure medication profile, and seizure types in pregnant women in a vulnerability state from Brazil. PLoS One. 2024;19(4):e0291190.
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0291190
Nevitt SJ, Sudell M, Weston J, Tudur Smith C, Marson AG. Antiepileptic drug monotherapy for epilepsy: a network meta-analysis of individual participant data. Cochrane Database Syst Rev. 2017;6(6):Cd011412.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD011412.pub2
Nevitt SJ, Sudell M, Cividini S, Marson AG, Tudur Smith C. Antiepileptic drug monotherapy for epilepsy: a network meta-analysis of individual participant data. Cochrane Database Syst Rev. 2022;4(4):Cd011412.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD011412.pub4
Harden CL, Pennell PB. Neuroendocrine considerations in the treatment of men and women with epilepsy. The Lancet Neurology. 2013;12(1):72-83.
https://doi.org/10.1016/S1474-4422(12)70239-9
Maguire MJ, Nevitt SJ. Treatments for seizures in catamenial (menstrual-related) epilepsy. Cochrane Database Syst Rev. 2021;9(9):Cd013225.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD013225.pub3
Gosset A., Denuelle M., Valton L., Sommet A., Bénévent J., Tremollières F. Interactions between antiseizure medications and contraception: A study about the knowledge of patients and their specialist physicians // Epilepsy Behav. – 2022. – Vol. 129. – P. 108627. https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2022.108627
King A, Gerard EE. Contraception, fecundity, and pregnancy in women with epilepsy: an update on recent literature. Current opinion in neurology. 2022;35(2):161-168.
https://doi.org/10.1097/WCO.0000000000001039
Mandle HB, Cahill KE, Fowler KM, Hauser WA, Davis AR, Herzog AG. Reasons for discontinuation of reversible contraceptive methods by women with epilepsy. Epilepsia. 2017;58(5):907-914.
https://doi.org/10.1111/epi.13734
Sheikhalishahi A, Jahdi F, Haghani H. The relationship between sexual health and personality type in women with epilepsy. J Educ Health Promot. 2021;10:257.
https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_1049_20
Kasar U, Dwivedi AK. Sexual Dysfunction and Associated Psychiatric Comorbidities Impacting Quality of Life in Epilepsy: A Review of Literature. Cureus. 2023;15(12):e51266.
https://doi.org/10.7759/cureus.51266
Viale L, Allotey J, Cheong-See F, Arroyo-Manzano D, McCorry D, Bagary M, Mignini L, Khan KS, Zamora J, Thangaratinam S. Epilepsy in pregnancy and reproductive outcomes: a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2015;386(10006):1845-1852.
https://doi.org/10.1016/s0140-6736(15)00045-8
Falcicchio G, Russo E, Fabiano A, Scalese M, Boero G, Trojano M, De Tommaso M, La Neve A. Current safety concerns about the use of antiseizure medications in pregnancy. Expert opinion on drug safety. 2022;21(12):1459–1468.
https://doi.org/10.1080/14740338.2022.2160443
Voinescu PE, Pennell PB. Management of epilepsy during pregnancy. Expert Rev Neurother. 2015;15(10):1171-87. https://doi.org/10.1586/14737175.2015.1083422
Panebianco M, Rigby A, Marson AG. Vagus nerve stimulation for focal seizures. The Cochrane database of systematic reviews. 2022;7(7):CD002896.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD002896.pub3
Bromley R, Weston J, Adab N, Greenhalgh J, Sanniti A, McKay AJ, Tudur Smith C, Marson AG. Treatment for epilepsy in pregnancy: neurodevelopmental outcomes in the child. Cochrane Database Syst Rev. 2014;2014(10):Cd010236.
https://doi.org/10.1002/14651858.CD010236.pub2
Shannon GD, Alberg C, Nacul L, Pashayan N. Preconception healthcare and congenital disorders: systematic review of the effectiveness of preconception care programs in the prevention of congenital disorders. Matern Child Health J. 2014;18(6):1354-1379.
https://doi.org/10.1007/s10995-013-1370-2
Bui E. Women's Issues in Epilepsy. Continuum (Minneap Minn). 2022;28(2):399-427.
https://doi.org/10.1212/con.0000000000001126
Traugott P, Medina A, Parker JM. Navigating the Complexity of a Bipolar Pregnant Patient With Multiple Comorbidities. Cureus. 2024;16(1):e51510.
https://doi.org/10.7759/cureus.51510
Jones I, Chandra PS, Dazzan P, Howard LM. Bipolar disorder, affective psychosis, and schizophrenia in pregnancy and the post-partum period. Lancet. 2014;384(9956):1789-1799.
https://doi.org/10.1016/s0140-6736(14)61278-2
Sobregrau P, Baillès E, Carreño M., Donaire A, Boget T, Setoain X, Bargalló N, Rumià J, Vives VSM, Pintor L. Psychiatric and psychological assessment of Spanish patients with drug-resistant epilepsy and psychogenic nonepileptic seizures (PNES) with no response to previous treatments. Epilepsy & behavior: E&B. 2023;145:109329.
https://doi.org/10.1016/j.yebeh.2023.109329
Okazaki M, Adachi N, Akanuma N, Hara K, Ito M, Kato M, Onuma T. Do antipsychotic drugs increase seizure frequency in epilepsy patients? Eur Neuropsychopharmacol. 2014;24(11):1738-1744.
https://doi.org/10.1016/j.euroneuro.2014.09.012
Li Q, Zhang Z, Fang J. Hormonal Changes in Women with Epilepsy. Neuropsychiatr Dis Treat. 2024;20:373-388. https://doi.org/10.2147/ndt.S453532
Аязбеков А., Нурхасимова Р., Аязбекова А., Курманова A. Ювенильная беременность как фактор перинатальных осложнений. Репрод Мед. 2022;1(50):77-84.
Ayazbekov A, Nurxasimova R, Ayazbekova A, Kurmanova A. Juvenile pregnancy as a factor of perinatal complications. Reprod. Med. 2022;1(50):77-84. (in Russ.).
https://doi.org/10.37800/RM.1.2022.77-84.
Milligan TA. Epilepsy: A Clinical Overview. Am J Med. 2021;134(7):840-847.
https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2021.01.038
Mann C, Zinger E, Schmitz B, May T, Rosenow F, Pfäfflin M, Schulz J, Menzler K, Langenbruch L, Bierhansl L, Knake S, Hamacher M, Süß A, Von Podewils F, Schubert-Bast S, Strzelczyk A. Persistent knowledge gaps between 2005 and 2020 in women with epilepsy: Comparison of multicenter studies from Germany. Seizure. 2022;100:36-43.
Жүктеулер
Жарияланды
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2024 Жариялауға қабылданған қолжазбаға құқықтар журналдың баспагеріне беріледі. Материалдың толық немесе бір бөлігін қайта басып шығару кезінде автор осы журналдағы негізгі басылымға сілтеме жасауы керек.
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 бүкіл әлем бойынша .
Осы журналда жарияланған мақалалар тек коммерциялық емес пайдалануды қарастыратын CC BY-NC-ND 4.0 (Creative Commons Attribution - Non Commercial - No Derivatives 4.0 International) лицензиясы бойынша лицензияланады. Бұл лицензия бойынша пайдаланушылар авторлық құқықпен қорғалған материалды көшіруге және таратуға құқылы, бірақ оларды коммерциялық мақсатта өзгертуге немесе пайдалануға рұқсат етілмейді. Лицензиялау туралы толық ақпаратты https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ сайтында алуға болады.
